نقش مفهوم توده - فضا در تبیین مکان معماری

Authors

  • صمد شهیدی کارشناس‌ارشد مطالعات معماری، معمار و پژوهشگر،
Abstract:

شناخت ویژگی‌های معماری منوط به بررسی مؤلفه‌های کالبدی - که به طورکلی «توده» نام دارد - و درک ویژگی‌هایی با حضور «عدم توده» - که فضا نام دارد -محقق می‌شود. معماری از موجودیت توده و فضا مستقل نبوده و کیفیت‌های مختلف فضای معماری از نسبت‌های مختلف توده و فضا شکل می‌گیرد که نظام توده - فضا نامیده می‌شود. در واقع نظام توده - فضای معماری با ایجاد ساختارهای کالبدی - ادراکی و کالبدی - عملکردی، فضای معماری باکیفیت‌های متفاوت خلق می‌کند. از این رو شناخت نظام توده - فضا و ویژگی‌های آن می‌تواند شناخت طراحان و معماران را نسبت به کیفیت فضا و مکان معماری ارتقا دهد. این مقاله با طرح فرضیه‌های زیر تلاش می‌کند نقش بنیادین و مؤثر نظام توده - فضا را در کیفیت مکان تبیین کند : الف. نظام توده - فضا مفهومی بنیادین و سرآغاز و بن‌مایه امر معماری است، ب. نظام توده - فضا موجب ظهور کالبدی و ادراکی اثر معماری شده و نظام ساختاری مکان را ایجاد می‌کند و پ. نظام توده - فضا در طول زمان با ایجاد ساختارهای کالبدی - ادراکی و کالبدی - عملکردی، فعالیت‌ها و معانی مکان را ایجاد کرده و موجب تجلی آن می‌شود. جهت تبیین فرضیه‌ها ابتدا نظام توده - فضا بررسی شده و اجزای آن توضیح داده می‌شود، سپس مؤلفه‌های اصلی مکان معرفی شده و عناصر معماری و مکان مقایسه و تفسیر می‌شوند. روش تحقیق این مقاله براساس روش توصیفی - تحلیلی و استدلال منطقی پایه‌ریزی شده و مبتنی بر بررسی و تحلیل اطلاعات کتابخانه‌ای، مقایسه، تفسیر و نتیجه‌گیری از آنهاست. در نهایت این پژوهش نشان می‌دهد که سه شاخصه “محصوریت”، “نحوه حرکت” و “تناسبات” حاصل از نظام توده – فضا، کیفیت مکان معماری را آشکار می‌کند.    

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش مفهوم حس مکان در ارتقای کیفیت حفاظت معماری

علیرغم آنکه از چند دهه پیش با توسعه علوم محیطی، جنبه‌های ذهنی فضاهای معماری در محافل علمی مورد توجه قرار گرفت، بیشتر تجارب کنونی در زمینه حفاظت میراث معماری ایران گویای کم‌توجهی به این مقوله و توجه زیاد به کالبد و عملکرد در برنامه‌‌ریزی‌های مربوطه است. مفهوم حس مکان به عنوان یکی از مفاهیم علوم محیطی، متخصصان و طراحان را در شناخت ویژگی‌های ذهنی فضاهای طبیعی و مصنوع یاری کرده است. مقاله حاضر معتق...

full text

جستجوی مفهوم توده- فضا در معماری گوی مسجد تبریز

معماری به عنوان موضوعی میان علم، هنر و فن، جزء کاربردی ترین هنرها شناخته می شود و انسان ها از بدو تولد تا زمان مرگ در ارتباط نزدیک با آن زندگی می کنند. معماری حاصل تلاش انسان برای ساخت نمادی از فعالیت های بشری است که به صورت نسبت های مختلفی از توده – فضا ظاهر می شود به طوری که صورت معماری نسبت های میان آن دو را نظم می بخشد. از طرفی ویژگی های حاصل از چنین نسبت هایی در معماری از عوامل موجود در بس...

15 صفحه اول

مطالعه تطبیقی مفهوم فضا در معماری بومی و معماری مدرن

در این مقاله که به بررسی و تحلیل مفهوم فضا در معماری بومی و مدرن پرداخته شده است، ابتدا مفهوم فضا به صورت کلی و فارغ از جهت‌گیری سبکی و گرایشی به اختصار تبیین گردیده است. پس از آن به ارائه‌ی تعاریفی از هر کدام از انواع معماری‌های مذکور با استناد به گفته‌ی محققان و اندیشمندان حوزه‌های هنر و معماری پرداخته شده است. سپس با هدف تبیین تفاوت مفهوم فضایی که تخصص‌گرایان معماری در دوران مدرن، در نظر دا...

full text

مطالعه تطبیقی مفهوم فضا در معماری بومی و معماری مدرن

در این مقاله که به بررسی و تحلیل مفهوم فضا در معماری بومی و مدرن پرداخته شده است، ابتدا مفهوم فضا به صورت کلی و فارغ از جهت گیری سبکی و گرایشی به اختصار تبیین گردیده است. پس از آن به ارائه ی تعاریفی از هر کدام از انواع معماری های مذکور با استناد به گفته ی محققان و اندیشمندان حوزه های هنر و معماری پرداخته شده است. سپس با هدف تبیین تفاوت مفهوم فضایی که تخصص گرایان معماری در دوران مدرن، در نظر داش...

full text

نقش و مفهوم «فضا» در بازآفرینی نظریه معماری و علوم اجتماعی

«فضا» از اواخر قرن نوزدهم و تا پیش از دهۀ 1960 در معماری کلیدواژۀ اصلی بود اما به‌تدریج اهمیت نظری خود را در دانش معماری از کف داد. این تحول عمدتاً به‌سبب فراگیرشدن نشانه‌شناسی پسامدرن و نظریات «مکان» در معماری بود. دانش اجتماعی اما مسیر  برعکسی را طی نمود، در قرن نوزدهم، در آگاهی مدرن و به‌واسطه تاریخی‌گری، فضا یک‌سره در انقیاد زمان درآمد، «مراحل» زمانی توسعه موردتوجه قرار گرفت، زمان خطی بود و ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 35

pages  27- 38

publication date 2015-11-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023